Güneyin Çağdaş Ozanları-01/2018
“Mәn müasir Azәrbaycan şeirinin inkişaf yolunu ancaq sәrbәst vәzndә görürәm”, Hadi Qaraçaylı ("Qorqud Ata" proqramının 13-cü dəqiqəsində "Güneyin Çağdaş Ozanları" verilişini dinləyə bilərsiniz)

Güneyin Çağdaş Ozanları-01/2018
Ehey Prometey
Bu torpağın
Qoçaqların sudar-budar doğradılar
Ocaqları sönülmәdi
Basqınlar, at çaptılar düzәnindә.
Baş kәsdilәr evlәrindә.
Göylәrindә quş uçmadı
Göllәrinә qaz qonmadı.
Dalladılar ormanların budaq-budaq
Daş üstündә daş qalmadı.
Ancaq, ölmәz insanları
Parçalanmaz daş oldular.
Yandırılmış qonur boya bu torpağın
Dirçәldilәr sinәsindәn.
Ocaqlara od saldılar
Ürәklәrin nәfәsindәn.
Göyün әngin sinәsindә
Tüstü yaydı ocaqları.
Ehey, ehey Prometey!
Od bağışlar әllәrinә minnәtdarıq!
Görmәlidir,
Od nәfәsli doğur indi
Bu torpağın uşaqları.
Ehey, ehey Prometey!
İndi daha
Oddan doğur
Bu torpağın qoçaqları.
Bu şeir Hadi Qaraçaylınındır. Hadi, 1966. ildә Güney Azərbaycanın Әlәmdar bölgәsinin Suyarı kәndindә kasıb bir ailәdә dünyaya gözlәrini açdı. Suyarı kәndinin adı dәyişdirilib vә indi ona Siyәhrud deyirlәr. Uşaqlığını kәndindә yaşadı, daha sonra ailəliklə Әlәmdar qәsәbәsinә köçdülәr vә tәhsilinә orda başladı. Böyüdü, boya-başa çatdı, lakin kasıblıq onun ali tәhsil almasına mane oldu. Hadi, özü demişkәn “gözәliklәrinә vurğun olduğu ana dilindә” qәzәllәr yazmağa vә әdәbiyyatı sevәnlәrin marağını cәlb etmәyә qadir oldu. O şeirә başlamasını bu sözlәrilә çatdırır: “Gәncliyimdә şeirin, qoşuğun xıcılığı, sәslәrin uyuşumu mәni özünә çәkdi, әlim yazmağa gәldi. Öz dilimdә yazmağın dadına vardım, sevdim, sevdim, sevdim, bu dili, bu yazını, bu әdәbiyatı…”
Hadi Qaraçay, şeir âlәmindә özünü qәzәllәriylә tanıtmış olsa da, “Mәn müasir Azәrbaycan şeirinin inkişaf yolunu ancaq sәrbәst vәzndә görürәm” deyәrәk sәrbәst şeirә yönәldi. Rәsul Rıza vә Nazim Hikmәt öz dililә desәk hörmәt bәslәdiyi şairlәrdir. Hadi Qaraçaylının özünә mәxsus estetik düşüncәsi vardır. Onun dilindә vәtәn eşqi, ona pәrәstiş edәrcәsinә vurğunluq, azadlıq duyğusu, xalqın qayğısına qalmaq, canlı, fәlsәfi vә ümumi xarakter qazanmış bir anlayışla özünü göstәrir. Tәrcümeyi halında yazır ki; Öz dilimdә mәktәb görmәdim, kino görmәdim, kitab görmәdim. Öz dilimdә yalnız anamın nağıllarını dinlәdim, bütün uşaqlığım boyunca.
Bilirәm uçsam göylәrә
Sındırar qanadlarımı tanrının mәlaikәlәri.
Vә girsәm torpaq altına
Çeyniyәr sümüklәrimi torpağın kor sıçanları.
Mәn sizinlә yaşamağa mәcburam
Hey, sizinlә
Ki, qızlarınız
Qamaşdırar gözlәrini günәşin
Vә çilisliyiniz,
Acından öldürür qara qardaşlarımı
Gözüm gözünüzә baxmayacaq, qardaşım, -deyә
Әlim әlinizi sıxmayacaq, yoldaşım,-deyә
Ki, qılınc qını kәsmirsә
Yer qıtlığındandır
Vә ox, oxlovu dәlmirsә
Öylәcә.
Bilirdim uçsam göylәrә
Sındırar qanadlarımı tanrının mәlaikәlәri
Vә girsәm altına
Çeyniyәr sümüklәrimi torpağın kor sıçanları.
Uçdum bilәrәk
Girdim bilәrәk
Lap torpağın ürәyinәdәk.
Hadi Qaraçayın bir neçә şeir kitabı çap olunub. “Beçәlәr Banlayanda” onun ilk kitabının adıdır. Әsәr 1990. ildә öz diliylә desәk Tәbrizdә bir neçә yoldaşının da әmәyi ilә kopiyası çoxaldılıb vә әdәbiyyatsevәrlәrә paylanıb. Bu kitab 1995. ildә Almaniyada әlavәlәrlә eyni adla çap olunub. Hadi Qaraçayın ikinci әsәrinin adı “Badamlıqlar”dır vә kitab 2005. ildә çap olunub. Üçüncü әsәri Sәid Mәtinpura hәsr etdiyi şeirlәr və digərlərindәn ibarәtdir. “Tamudan Gәlәn Sәslәr” adlı bu әsәr dә eynilә Beçәlәr Banlayanda kitabında olduğu kimi İSBN nömrәsiz çap olunub vә paylanıb. Bu әsәrin çap vә paylanması zәhmәtini jurnalist Ramin Cabbarlı çәkib.
Hadi Qaraçay Badamlıqlar adlı əsərindən olan bu gözəl şeiri Səhənd boydakı böyük alimimiz, mərhum Həmid Nitqiyə həsr edib. Tanrı, İstanbulun Zincirliquyu qəbristanlığında əbədi istirahətgâhında uyuyan Həmid bəyin məkanını cənnət eləsin.
Gördüklərim böylədir xanım!
Yaşıdlarım
Evlərində gəlinləri
Böyük baba oldular.
Sevdiyim qızlar
Doğublar
İki qarın, üç qarın.
Və torpağın
Əkinçi əllərində
Min kərə
İşıldayıb-söndüyünü görmüşəm.
Həyat qiyamət möcüzədir xanım.
Mən
Sarmaşıq kimi
Qələmimə sarılmışam
Qiyamət möcüzələr yaşayaraq.
Və şeirlerimi
Qızıl sünbüllər təki
Yaşıdlarıma,
Sevdiyim qızlara
Və əkinçi əllərində qızıl sayağı
İşıldayıb-sönən
Qara torpağa bağışlamışam…